Umowa
o dożywocie
Czemu i komu ona służy
umowa o dożywocie?
Umowa o dożywocie to szczególny rodzaj umowy cywilnoprawnej, który pozwala na przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniego utrzymania.
Stanowi ona często rozważane rozwiązanie dla osób, zwłaszcza starszych czy samotnych, pragnących zabezpieczyć swoją przyszłość i uzyskać niezbędną opiekę, jednocześnie dysponując posiadaną nieruchomością.
Czym jest umowa o dożywocie?
Zgodnie z art. 908 Kodeksu cywilnego, przez umowę o dożywocie właściciel nieruchomości (zbywca, zwany dożywotnikiem) zobowiązuje się przenieść jej własność na nabywcę, a nabywca w zamian zobowiązuje się zapewnić zbywcy (lub osobie mu bliskiej) dożywotnie utrzymanie.
Oznacza to, że nabywca staje się właścicielem nieruchomości z chwilą zawarcia umowy, jednocześnie przyjmując na siebie szereg obowiązków względem dożywotnika, które trwają aż do jego śmierci.
Umowa o dożywocie jest umową wzajemną, gdyż obie strony uzyskują korzyści i zobowiązują się do świadczeń.
Ma charakter odpłatny, ponieważ świadczenie jednej strony (przeniesienie własności) jest ekwiwalentem świadczenia drugiej strony (zapewnienie utrzymania).
Jest to również umowa losowa – zakres świadczeń nabywcy zależy od długości życia osoby uprawnionej.
Strony umowy o dożywocie
Głównymi stronami umowy o dożywocie są:
Zbywca
Jest to osoba fizyczna, która jest właścicielem nieruchomości i decyduje się ją przenieść w zamian za opiekę.
Zbywcy przysługuje prawo do otrzymywania od nabywcy świadczeń określonych w umowie i przepisach prawa.
Nabywca nieruchomości
Może nim być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna.
Podstawowym obowiązkiem nabywcy jest realizacja świadczeń na rzecz dożywotnika, zgodnie z treścią umowy i przepisami prawa.
Przedmiot umowy o dożywocie oraz prawa i obowiązki stron
Przedmiotem umowy o dożywocie może być każda nieruchomość – gruntowa (np. działka rolna, budowlana) lub lokalowa (mieszkanie). Możliwe jest również przeniesienie w drodze umowy o dożywocie udziału we współwłasności nieruchomości.
Zakres obowiązków nabywcy wobec osoby zbywającej obejmuje, w braku odmiennej umowy, przyjęcie zbywcy jako domownika, dostarczanie mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnienie odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawienie własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego zwyczajom miejscowym. Strony mogą w umowie bardziej szczegółowo określić te obowiązki, dostosowując je do indywidualnych potrzeb i możliwości.
Osoba zbywająca ma prawo żądać od nabywcy sumiennego wypełniania wszystkich przyjętych na siebie obowiązków.
W celu dodatkowego zabezpieczenia swoich praw, dożywotnik może również żądać ustanowienia na jego rzecz służebności osobistej mieszkania, która zostanie wpisana do księgi wieczystej.
Niewywiązywanie się nabywcy z obowiązków może prowadzić do rozwiązania umowy przez sąd.
Umowa o dożywocie a zachowek
Jedną z istotnych cech umowy o dożywocie, odróżniającą ją od umowy darowizny, jest kwestia zachowku.
Wartość nieruchomości zbytej w drodze umowy o dożywocie nie jest doliczana do spadku po zbywcy przy ustalaniu substratu zachowku.
Oznacza to, że spadkobiercy ustawowi dożywotnika (np. jego dzieci), którzy byliby uprawnieni do zachowku w przypadku dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, nie mogą żądać zachowku od wartości nieruchomości, która została przeniesiona na nabywcę w ramach umowy o dożywocie.
Jest to ważna konsekwencja, którą należy brać pod uwagę przy wyborze tej formy rozporządzenia majątkiem.
Forma i skutki zawarcia umowy o dożywocie
Umowa o dożywocie musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
Jest to gwarancja, że czynność zostanie dokonana zgodnie z prawem, a interesy stron będą należycie chronione.
Główne skutki zawarcia umowy o dożywocie to:
Umów nieodpłatne
konsultacje
Dzięki konsultacjom zyskasz jasność w kwestiach prawnych i finansowych planowanej czynności, co pozwoli Ci świadomie podjąć decyzję i sprawnie przygotować się do bezpiecznego podpisania aktu.
W trakcie konsultacji:
— Przeanalizuję przedstawioną przez Ciebie sytuację i wskażę dostępne rozwiązania.
— Zweryfikuję stan prawny. Powiem Ci, jakie dokumenty są niezbędne do przeprowadzenia czynności oraz jak i skąd je uzyskać.
— Otrzymasz szczegółowe informacje na temat kosztów, w tym taksy notarialnej, podatków oraz opłat sądowych i innych.
— Odpowiem na Twoje pytania związane z planowanym aktem.
Skorzystaj z nieodpłatnych konsultacji z notariuszem.
Zadzwoń do mnie — 453 383 010.
Zarezerwuj wizytę przez internet.
Częste pytania i odpowiedzi
W jakiej sytuacji można zmienić lub rozwiązać umowę o dożywocie?
Zgodnie z art. 913 Kodeksu cywilnego, jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między osobą zbywającą a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień.
W wypadkach wyjątkowych sąd może rozwiązać umowę o dożywocie.
Nie znalazłeś/ znalazłaś odpowiedzi
na swoje pytanie?